romatizmaturkcapar@gmail.com

+(90) (538) 851 48 43

İç Hastalıkları, Enfeksiyon Hastalıkları Romatoloji Uzmanı
Prof. Dr. Nuran Türkçapar
  • Ana Sayfa
  • Hakkımda
  • Yazılar
  • Videolar
  • TV ve Gazeteler
  • İletişim
+(90) (538) 851 48 43
romatizmaturkcapar@gmail.com

Sedim Nedir? (Eritrosit Sedimentasyon Hızı)

   Ana Sayfa   |     Yazılar   |     Diğer   |   Sedim Nedir? (Eritrosit Sedimentasyon Hızı)

Eritrosit Sedimantasyon Hızı (ESR, Sedimantasyon Hızı, Sedim) Nedir?

Eritrosit sedimantasyon hızı, sedim, sedimantasyon, sedimantasyon hızı veya ESR (ESR: Erytrocyte Sedimantation Rate) gibi farklı isimlerle anlatılan, vücutta anormal bir durumu (inflamasyon=yangı=iltihap, kanser gibi) gösteren bir tarama testi olan kan testidir. Test tüpüne belli bir miktarda alınan kanın, bir saatin sonunda, kanın şekilli elemanlarının çökme hızıdır. İnflamasyonu göstermek ve takip etmek (tedaviye cevabın takibi) amacıyla yapılan bir testtir. Sedimantasyon hızı, yavaş yükselir (yaklaşık bir hafta) ve yavaş düşer. Bu nedenle iltihabi hastalıklarda CRP (C reaktif protein’in yarılanma ömrü ortalama 8 saat olduğu için hızlı değişiklik gösterir) takibi, ESR’den daha çok tercih edilir. Bazen enfeksiyonunuz bitse de sedimin normale dönmesi birkaç haftayı bulabilir. Kanın en fazla olan şekilli elamanlarından kırmızı kan hücreleri (eritrositler) ve bazı proteinler, sedimantasyon hızını etkiler. Bu proteinler, karaciğer ve immün (bağışıklık) sistemin hücrelerince üretilir ve enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar veya kanser gibi durumlarda üretilir. Sedimantasyon yüksekliğinin birçok nedeni vardır. Belli bir hastalığı göstermez ancak yüksekliği anormal bir durum olduğunu (enfeksiyon, iltihaplı romatizma hastalıkları, kanser gibi) ve belli aralıklarla takibi ise bu anormal durumun seyri hakkında bilgi verir.

Sedimantasyon hızının normal değerleri; yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişir.

 

Sedimantasyon Hızı

Erkek

0-15mm/saat, 50 yaşından sonra 0-20mm/saat

Kadın

0-20mm/saat, 50 yaşından sonra 0-30mm/saat

Çocuk

0-10mm/saat

Yenidoğan

0-2mm/saat

Hatta 70 yaşından sonra; yaş+10/2= normal değerin üst sınırını belirler. Örneğin 74 yaşındaki birey için: 74+10/2=42mm/saat değerine kadar olan sedim, normal kabul edilir.

Hangi hastalıklarda Sedim Yükselir?

  • Otoimmün hastalıklar (vaskülit, lupus, romatoid artrit gibi) ve diğer iltihaplı romatizmalar (polimiyaljiya romatika, dev hücreli arterit, ankilozan spondilit gibi)
  • Kanser (özellikle lenfoma, multiple miyeloma, karaciğer ve böbrek tümörleri gibi)
  • Enfeksiyonlar ( pnömoni, piyelonefrit=böbrek enfeksiyonu, apandisit , kalp, eklem, deri, kemik enfeksiyonları gibi)
  • Tiroid bezinin iltihabı
  • Gebelik ve pre-eklampsi (gebelik toksemisi)
  • Viral enfeksiyonlar
  • Obezite (aşırı şişmanlarda, hafif-orta dereceli yükselme olur), gibi sık görülen nedenlerdir.

Düşük Sedimantasyon Hızının Sebebi Nedir?

  • Polisitemi (kandaki eritrosit sayısının fazla olması; üzeri negatif yüklü eritrositlerin fazlaca olup birbirini itmesiyle çökme olmaz veya çok az olur). Özellikle kronik tıkayıcı akciğer hastalığı (KOAH), dalgıçlar, çok yüksek rakımda yaşayanlar, eritrositlerin fazla üretildiği kan hastalıklarında.
  • Yüksek kan şeker seviyeleri
  • Orak hücreli anemi (Sickle cell anemi)
  • Ciddi karaciğer hastalığı (siroz gibi)

Eritrosit Sedimantasyon Hızını Etkileyen Durumlar Nelerdir?

  • Anemi (kansızlık; sedimantasyon hızı hafif yükselir)
  • Gebelik (sedimantasyon hızı hafif artar)
  • Menstrual peryot (âdet kanaması döneminde hafif artar)
  • İlaçlar (Bazı ilaçlar sedim hızını artırabilir).

Eritrosit sedimantasyon hızı, daima inflamasyon göstergesi CRP ile istenerek değerlendirilmelidir. Bazı hastalıklar dışında, inflamasyonda ESR ve CRP yüksekliği birlikte yükselir. ESR, bazen testin çalışıldığı ortamın ısısından ve ölçüme kadar geçen zamanda çok bekletilmesi gibi teknik nedenlere bağlı olarak da değişkenlik gösterir.

sedim-nedir

 

 

(Prof. Dr. Nuran Türkçapar, Güncelleme Mart-2022)

Sosyal Medyada Paylaş:

Bunlar da İlginizi Çekebilir

romatizma-hakkinda-yanlis-bilinenler

Romatizma Hakkında Yanlış Bilinenler

Romatizma hastalıkları, her yaş grubunda görülen hastalıklardır. Sadece osteoartroz (eklem kireçlenmesi), osteoporoz (kemik yoğunluğunun azalması), polimiyaljiya romatika gibi hastalıklar, yaşlanmayla daha yakın ilişkilidir. 

GÖRÜNTÜLE
aso-antistreptolizin-o

ASO: Antistreptolizin O

ASO testi yüksek çıkınca enfeksiyon bulguları olmasa da antibiyotik reçete edildiğine, ailelerin akut romatizmal ateş veya kalp romatizması gelişir diye panik olmasına şahit oluyoruz.

GÖRÜNTÜLE
romatizma-hastaliklari-ve-gebelik

Romatizma Hastalıkları ve Gebelik

Geçmişte sistemik otoimmün hastalıklara sahip kadınlara, doktorlar hamilelik önerilmezdi. Ancak gelişen tıp bilimi, romatizma ve doğum doktorunun dikkatli takibi ile çoğu kadın hastanın başarılı hamilelikler geçirebileceğini göstermiştir. 

GÖRÜNTÜLE
İç Hastalıkları, Enfeksiyon Hastalıkları Romatoloji Uzmanı

Dikilitaş Mah. Ayazmadere Cad. No.9 Kat.4 Fulya Açık Mr Binası Beşiktaş-İstanbul

romatizmaturkcapar@gmail.com

Telefon: +(90) (538) 851 48 43

Web Tasarım, Seo, Google Seo,  Dijital Sağlık Ajansı, İzmir Web Tasarım

SİTE HARİTASI

    • Ana Sayfa
    • Hakkımda
    • Yazılar
    • Videolar
    • TV ve Gazeteler